هوش مصنوعی یا چاقوی دو لبه در چشم پزشکی :
در چشمپزشکی هم هوش مصنوعی دقیقاً مصداق یک «چاقوی دولبه» است. اگر بخواهیم کاملاً حرفهای و بالینی نگاه کنیم:
⸻
🔹 لبهٔ سازندهٔ AI در چشمپزشکی
وقتی AI در نقش ابزار کمکی پزشک استفاده میشود:
• غربالگری بیماریها
تشخیص زودهنگام رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم و AMD با تحلیل تصاویر فوندوس و OCT
• افزایش دقت و سرعت
کمک به تفسیر OCT قرنیه، توپوگرافی و توموگرافی در کراتوکونوس
• استانداردسازی گزارشها
کاهش وابستگی به تجربه فردی در مراکز شلوغ یا کمامکانات
• پژوهش و نوآوری
کشف الگوهای پنهان در دادههای بزرگ که برای انسان قابل تشخیص نیستند
👉 در این حالت AI مثل تیغ جراحی ظریف است؛ در دست جراح ماهر، نجاتبخش.
⸻
🔻 لبهٔ خطرناک AI در چشمپزشکی
وقتی AI جایگزین قضاوت بالینی شود نه مکمل آن:
• اعتماد بیش از حد به خروجی الگوریتم
نادیده گرفتن شرححال، معاینه و context بالینی
• خطا در کیسهای غیرمعمول
بیماران با بیماریهای نادر، جراحیهای قبلی، یا دادههای خارج از دیتاست آموزش
• کاهش مهارت نسل جدید
رزیدنتی که «تشخیص را از AI میگیرد» نه از تفکر بالینی
• مسئولیت حقوقی مبهم
خطای تشخیص: پزشک؟ شرکت سازنده؟ الگوریتم؟
👉 اینجا همان لبهٔ برندهای است که میتواند به خودِ سیستم درمان آسیب بزند.
⸻
🧠 جمعبندی حرفهای
AI در چشمپزشکی نباید جایگزین چشم و مغز پزشک شود؛
باید تقویتکنندهٔ آن باشد.
یا به زبان سادهتر:
AI یک چاقوی دولبه است؛
در دست چشمپزشک آگاه، ابزار نجات است
و در دست سیستم بیتفکر، منبع خطا.